سیبک خودرو چیست، چه وظیفه ای دارد و علائم خرابی آن کدامند؟
سیبکها قطعاتی از خودرو هستند که نقش بسیار مهمی را در حرکت خودرو ایفا می کنند.
سیبک ها معمولا در سیستم فرمان وسیستم تعلیق خودرو کاربرد دارند و وظیفه شان به طور کلی، فراهم سازی امکان حرکت دورانی و چرخشی در هنگام نیاز است. وظیفه سیبک فرمان ، انتقال فرمان چرخش به چرخ ها و وظیفه سیبک سیستم تعلیق ، فراهم آوردن امکان حرکت نرم خودرو در هنگام عبور از سطوح ناهموار است. با ما در ادامه همراه باشید تا ضمن معرفی دقیق تر این قطعه، علائم خرابی سیبک را نیز بررسی کنیم و وظیفه این قطعه مهم در خودرو را شرح دهیم.
حرکت دورانی سیبک خودرو
سیبک خودرو چیست ؟
سیبک ها یکی از اجزای سیستم فنربندی و تعلیق خودرو می باشند. سیستم فنربندی و تعلیق خودرو بخشی از خودرو است که ارتباط بین شاسی و اتاق خودرو با مسیر حرکت را برقرار میکند.
این سیستم میان بدنه و چرخ های خودرو قرارگرفته است و به منظور برآورده کردن اهداف مهمی در خودرو به کارگرفته میشود در حالت ایده آل، یک سیستم تعلیق مناسب و سالم، ضربات و دیگر ناهمواری های جاده را جذب میکند. به این ترتیب ضربه اثری بر کابین داخلی خودرو نداشته و سرنشینان با آرامش بیشتری به مسیر ادامه میدهند.در واقع سیستم تعلیق خودرو باعث میشود نوسانات حاصل از حرکت خودرو بر روی سطوح ناهموار به سرنشینان وارد نشود. همچنین فنربندی خودرو وظیفه دارد که تا حدممکن چرخ های خودرو را به زمین بچسباند.سیستم تعلیق و جلو بندی خودرو از اجزایی شامل فنرها، کمک فنرها، بوش ، سیبک ، طبق، میل تعادل ،استرات تشکیل شده است.
در سیستم تعلیق خودرو نیاز است تا از اتصالات بسیار محکم و مقاوم استفاده شود، زیرا این سیستم به طور مستقیم با ضربات وارده از جانب مسیر حرکت سر و کار دارد. گاهی در یک سیستم تعلیق نیاز است که یک اتصال، علاوه بر استحکام کافی امکان حرکت چرخشی را نیز داشته باشد . برای این منظور از اتصالی بنام سیبک (گوی و کاسه) استفاده میشود.
سیبک یک گوی فلزی است که به آن یک بازو متصل است، این گوی فلزی در درون یک محفظه فولادی که اطراف آن با لاستیک پوشانده شده حرکت دورانی میکند. از سیبکها (اتصال گوی و کاسه) در اتصال طبق‌ها به چرخ یا اتصال بازوی فرمان به چرخ استفاده میشود. به طور کلی وظیفه سیبک در سیستم فرمان، ایجاد امکان گردش چرخ ها است.
وقتی این قطعه خراب شده و حرکت مفصلی خود را به درستی انجام ندهد فرمان پذیری خودرو با اشکال مواجه می شود. سیبک نباید در راستای محور Y حرکتی داشته باشد. به زبان ساده‌تر سیبک نباید حرکت عمودی آنچنانی داشته باشد. لقی مجاز سیبک در راستای عمود آنقدر کم است که با دست حس نمی‌شود. پس خرابی و لقی آن موجب لرزش فرمان و زدن آن میشود.
به طور کلی در صورت عملکرد ناقص و خرابی سیبک ، اشکال در فرمان پذیری خودرو، سایش غیر معقول تایرها، انحراف خودرو از مسیر مستقیم و … بروز خواهد کرد. این قطعه مانند سایر اتصالات مکانیکی می بایست گریس کاری مناسبی داشته و به منظور جلوگیری از اتلاف روانکارهای داخل قطعه، از گردگیر مناسب استفاده شود.
سیبک یک قطعه کروی فلزی است که به آن یک بازو متصل شده است، این قطعه کروی در درون یک محفظه فولادی که اطراف آن با لاستیک پوشانده شده حرکت دورانی میکند. این حرکت دورانی باعث می شود تا قطعه ای که در قسمت بازوی سیبک متصل شده است، توانایی حرکت به طرفین و بالا و پایین را به طور همزمان داشته باشد. بنابراین این قطعات نقش مهمی را در فرمان پذیری خودرو و همچنین در سیستم تعلیق خودرو بازی می کنند.
هنگامی که شما فرمان خودرو را به یک جهت می چرخانید ، سیبک فرمان این حرکت را به چرخ ها منتقل می کند و از طرفی حرکت در جهت بالا و پایین، سبب می شود تا در هنگام حرکت خودرو در دست اندازها و سطوح ناهموار، چرخ ها از انعطاف پذیری مورد نیاز بهره مند شوند. به همین علت است که وجود هر گونه اشکال در این قطعه به طور مستقیم در سیستم تعلیق و فرمان خودرو تاثیر خواهد گذاشت.
محل قرار گیری سیبک در خودرو
سیبک فرمان
سیبک فرمان از جمله قطعاتی است که خرابی آن برای سیستم جلوبندی خودرو، به منزله آفت است. اگر می خواهید عوامل خرابی سیبک را بشناسید و از بروز آن جلوگیری کنید، با ما همراه باشید. همه نکاتی که باید درباره سیبک فرمان بدانید، در این مقاله ذکر شده است.
سیبک یکی از مهم ترین قطعات سیستم فرمان خودرو است که علاوه بر متصل کردن چرخ ها به سیستم تعلیق ، واسطه چرخیدن چرخ ها هم می شود. این قطعه کروی شکل، باعث چرخش چند محور مجزا به صورت هم زمان می شود. قطعه سیبک در چند قسمت از خودرو به کار رفته است. این قطعات شبیه به هم، وظیفه خاص خود را دارند. این مقاله به طور ویژه به سیبک فرمان می پردازد. سیبک فرمان، بازوهایی دارد که به کمک آن ها، چرخش اتصالات خود را کنترل می کند.
شکل زیر مربوط به سیبک پراید است. همان طور که در عکس می بینید، سیبک فرمان از یک گوی فلزی دسته دار، بوش های لاستیکی و محفظه ای فولادی تشکیل شده است.
سیبک فرمان قطعات کروی شکلی در سیستم فرمان و هدایت خودرو هستند که حرکت بین دو قطعه را بدون کم‌ترین اصطکاک فراهم می‌کنند. سیبکها در معرض نیروهای کششی و فشاری قرار می‌گیرند وقتی سیبکی در بالای طبق پایینی و زیر محور چرخ قرار می‌گیرد تحت تأثیر نیروی کششی است زیرا محور چرخ متمایل به بالا و طبق متمایل به پایین است و در نتیجه سیبک کشیده میشود وقتی سیبکی در زیر طبق بالایی و روی محور چرخ قرار گیرد تحت تأثیر نیروی فشاری است زیرا محور چرخ به وسیله چرخ متمایل به بالا و طبق نیز با کشش فنر متمایل به پایین میشود در نتیجه سیبک کشیده میشود. یکی از دلایل لرزش فرمان، می‌تواند خرابی سیبک فرمان باشد.
سیبک فرمان جهت ایجاد حرکت از جمله حرکت دورانی در دو محور متفاوت به صورت همزمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. به کارگیری این قطعه به همراه بازوهای کنترل امکان ایجاد حرکت در هر سه محور مختصاتی را فراهم میکند که نتیجتاً هدایت و فرمان دهی به قسمت جلوی خودرو و سیستم تعلیق برای خنثی سازی حرکت‌های ناخواسته (مثلاً بر اثر ورود به یک دست انداز) را ممکن می‌نماید.
سیبک فرمان چه وظیفه ای دارد؟
هر سیبک فرمان، از یک طرف به طبق ها و از طرف دیگر به متعلقات چرخ متصل می شود. فرمان خودرو را به هر طرف بچرخانید، این قطعه هم چرخ ها را به همان طرف می چرخاند. سیبک ها همواره تحت فشار نیروهای کششی هستند و تلاش می کنند که از میزان اصطکاک به وجود آمده در بین قطعات بکاهند.
سیبک فرمان علاوه بر جهت دهی به چرخ های خودرو، تحمل بخشی از وزن خودرو را نیز بر عهده دارد.
علائم خرابی سیبک فرمان چیست؟
اگر یکی از موارد زیر و سایر نشانه های خرابی سیبک فرمان را در خودروی خود مشاهده کردید، آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید مشکل از کجاست.
- قطعات سیستم فرمان دچار فرسودگی می شوند.
- تایرهای جلو، سایش غیر طبیعی دارند.
- فرمان پذیری خودرو خوب نیست و از مسیر منحرف می شود.
- فرمان خودرو به شکل غیر طبیعی، به ویژه هنگام دور زدن می لرزد و به یک سمت می کشد.
- فرمان، اصطلاحاً خلاصی دارد.
- سگ دست ها به صدا می افتند.
چرا سیبک فرمان آسیب می بیند؟
از جمله عوامل مهم بروز مشکل در سیبک فرمان می توان به پارگی گردگیر سیبک، زنگ زدگی، خوردگی و هرز شدن مهره و رزوه پیچ سیبک اشاره کرد.
در گذشته بیشتر از سیبک های گریس دار استفاده می شد. سیبک های گریس دار با هر بار تعویض روغن باید گریس کاری می شدند. در حال حاضر، تولید و به کارگیری این قطعات در خودرو، بهینه شده و نیاز به مراقبت خاصی ندارند، اما به این معنی نیست که به طور کامل از رسیدگی به سیبک فرمان غافل شویم. در بیشتر موارد، بدون روغن کار کردن سیبک فرمان و مرغوب نبودن جنس سیبک باعث خرابی آن می شود. عامل دیگری که منجر به خرابی سیبک فرمان می شود، پاره شدن گردگیرهاست.
گردگیر سیبک در مجاورت آب و هواست، بنابراین عواملی مانند باران باعث پوسیدگی و پارگی آن می شود. نحوه رانندگی شما هم در بیشتر شدن عمر گردگیر مؤثر است. عبور سریع و با شدت از دست اندازها و نیز تصادف های سنگین باعث پارگی گردگیر می شود. برای دیرتر خراب شدن سیبک فرمان از گردگیرهای مناسب استفاده کنید. بوش های داخلی سیبک نیز ممکن است به مرور زمان و بر اثر کارکرد طولانی آسیب ببینند.
نکته: گاهی اوقات مشکلات مربوط به سیبک با گریس کاری برطرف می شود.
هر وقت حس کردید فرمان پذیری خودرو کم شده و از مسیر منحرف می شود، به سراغ تایرها بروید. سایش بیش از حد تایرها مهر تأییدی بر عملکرد نادرست سیبک فرمان است. اگر مواردی را که در قسمت قبل گفته شد، مشاهده کردید، برای تعویض این قطعه اقدام کنید. علت استفاده نکردن از کلمه تعمیر برای سیبک این است که این قطعه به صورت پرسی ساخته می شود و تعمیر شدنی نیست.
علائم خرابی سیبک خودرو
این قطعه در خودرو نقش مهمی را ایفا می کند و با این که معمولا در معرض آسیب های مختلفی قرار می گیرد اما به سادگی خراب نمی شود . با این حال ممکن است بنا به دلایل مختلفی ، این قطعه از خودرو نیز دچار مشکلات مختلفی شود . در ادامه تعدادی از علائم خرابی سیبک خودرو ذکر شده است که با مشاهده هر کدام از این نشانه ها، باید سلامت این قطعه را بررسی کنید.
- لرزش فرمان در حین حرکت و در هنگام چرخاندن فرمان
- افزایش فرسودگی سایر قطعات سیستم فرمان
- افت کیفیت فرمان پذیری خودرو ( اصطلاحاً سفت شدن فرمان و یا لقی بیش از حد فرمان و انحراف خودرو )
- خلاصی بیش از حد فرمان
- کشیده شدن فرمان به یک سمت
- عدم بازگشت فرمان به موقعیت اصلی خود پس از چرخش
- شنیده شدن صدا تق تق در هنگام عبور از دست انداز
- کم شدن میزان فرمان پذیری خودرو
- عدم حرکت خودرو در خط مستقیم و ایجاد انحراف در حین حرکت
- سایش بیش از حد تایرهای جلو
- لقی و صدای تقه از سگ دست
معمولا عبور از دست اندازها با سرعت بالا ، چرخاندن فرمان با قدرت زیاد ، بروز تصادفات ، پوسیدگی و زنگ زدگی ، هرز شدگی و لقی ، از جمله عواملی هستند که باعث خرابی این قطعه می شوند و موجب می شوند تا راننده مجبور به تعویض این قطعه شود. شکستن سیبک باعث هرزگردی فرمان و عدم فرمان پذیری خودرو خواهد شد و در نتیجه هنگامی که این قطعه از سیستم فرمان دچار مشکل عمده شود ، رانندگی با خودرو امکان پذیر نخواهد بود . در نتیجه پیشنهاد می شود که قبل از این که این ناحیه از خودرو دچار مشکل عمده شود ، در صورت مشاهده علائم بالا، به فکر تعمیر آن باشید.
در صورتی که یکی از مشکلات زیر را در سیبک خودروی خود مشاهده کردید بهتر است که هرچه سریع‌تر نسبت به تعویض سیبک‌های فرمان و تنظیم مجدد زوایای فرمان اقدام کنید :
- لهیدگی یا ترک خوردگی پوسته سیبک فرمان ناشی از ضربات شدید در تصادفات یا عبور از مسیرهای
- ناهموار و پر دست‌انداز
- زنگ زدگی یا خوردگی شدید سیبک
- پارگی گردگیر و نفوذ گرد و غبار به داخل سیبک
- لقی و سایش بیش از حد قطعات داخلی سیبک در اثر مرور زمان و کارکرد بالا
- هرز شدن مهره و یا خرابی رزوه پیچ سیبک
